Badanie ultrasonograficzne, zwane w skrócie badaniem USG, przeprowadza się przy użyciu odpowiedniego aparatu ultrasonograficznego zaopatrzonego w sondy. Sonda, trzymana w trakcie badania w ręku przez lekarza, wysyła i odbiera falę ultradźwiękową. Aparat analizuje otrzymany z sondy sygnał, odpowiednio go przekształca i wyświetla na ekranie monitora. Wysyłana przez sondę fala ultradźwiękowa, najprościej rzecz ujmując, odbija się od narządów wewnętrznych, dzięki czemu na ekranie monitora możemy uwidocznić wewnętrzne struktury organizmu.
Badanie USG jest niebolesne i przeprowadza się je bez większych niedogodności dla badanej osoby. Zgodnie z dzisiejszą wiedzą jest to badanie bezpieczne zarówno dla osób dorosłych jak i dla płodów nawet w bardzo wczesnej ciąży. Przez prawie 40 lat rozwoju ultrasonografii nie wykazano jakichkolwiek działań ubocznych, a dodatkowo eksperci zgodnie stwierdzają, że korzyści jakie przynosi wykonanie badania USG znacznie przewyższają potencjalne ryzyko. Jednakże, ze względu na to, iż mogą istnieć działania uboczne, o których dzisiaj nic nie wiemy, nie należy wykonywać badania USG, szczególnie we wczesnej ciąży, jeśli nie istnieją ku temu wyraźne wskazania. Warto zawsze pamiętać złotą regułę: „Brak wskazania do wykonania badania stanowi najpoważniejsze przeciwwskazanie”.
Badanie USG narządów rodnych, ciąży lub piersi trwa średnio około 20 minut. Przeprowadza się je używając sondy przezbrzusznej (transabdominalnej) lub przezpochwowej (transwaginalnej). Do badania USG piersi lub tarczycy stosuje się sondę liniową.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA USG
USG ginekologiczne
- ocena narządów miednicy mniejszej
- ocena cyklu miesięcznego, m.in.:
- ocena błony śluzowej
- ocena rozwoju pęcherzyków w jajniku
- podejrzenie wad rozwojowych narządów rodnych, m.in.:
- macica podwójna
- macica jednorożna
- brak macicy
- jednostronny brak jajnika
- podejrzenie zmian chorobowych narządów rodnych, m.in.:
- mięśniaki macicy
- endometrioza
- ciąża pozamaciczna
- torbiele jajników
- podejrzenie oraz badanie przesiewowe w kierunku nowotworów narządów rodnych, m.in.:
- rak błony śluzowej macicy
- rak jajnika
- ocena lokalizacji wkładek wewnątrzmacicznych
USG położnicze
- rozpoznanie ciąży wczesnej
- rozpoznanie ciąży wielopłodowej
- monitorowanie rozwoju ciąży, m.in.:
- ocena wielkości płodu
- ocena lokalizacji łożyska
- ocena ilości wód płodowych
- rozpoznanie płci płodu
- diagnostyka wad płodu, m.in.:
- zespół Down’a’
- niedorozwój kości długich płodu
- rozszczep kręgosłupa
- nieprawidłowości w rozwoju narządów płodu
- biofizyczna ocena stanu płodu
- badanie przepływów naczyniowych
- diagnostyka nieprawidłowości w rozwoju ciąży, m.in.:
- ciąża obumarła
- zaśniad groniasty
- odklejenie się łożyska
- łożysko przodujące
USG piersi
- rozpoznanie zmian patologicznych w gruczołach piersiowych
- badanie przesiewowe w kierunku raka piersi
KIEDY WYKONYWAĆ BADANIE USG
Badanie USG ginekologiczne
- można wykonać praktycznie w każdej fazie cyklu
Badanie USG położnicze
- powinno być wykonane co najmniej trzykrotnie:
- 1. badanie – 13-14 tydzień ciąży
- 2. badanie – 20-24 tydzień ciąży
- 3. badanie – 30-34 tydzień ciąży
- w wielu gabinetach wykonywane jest dodatkowe badanie w 38 tygodniu ciąży
Badanie USG piersi
- należy wykonać 2-3 dni po miesiączce
- przed 35. rokiem życia
- – zgodnie z zaleceniami lekarskimi
- między 35. a 40. rokiem życia
- – raz na dwa lata
- między 40. a 49. rokiem życia
- – raz na rok
- po 49. roku życia
- – łącznie z regularną ocenę mammograficzną piersi
UWAGI PRAKTYCZNE
Na badanie USG narządów rodnych lub ciąży należy zarezerwować około 30 minut. Konieczne jest wcześniejsze uzgodnienie terminu wizyty. Numer telefonu znajduje się w zakładce z danymi kontaktowymi Gabinetu.
Badanie USG piersi wykonuje lekarz radiolog pracujący w naszym Centrum Medycznym oraz lekarze radiolodzy w innych ośrodkach medycznych. Numery telefonów do tych lekarzy podaję w trakcie wizyty.
Przygotowanie do badania
- Badanie USG ginekologiczne oraz badanie USG ciąży do 12. tygodnia – sonda przezbrzuszna:
- na około 1 godzinę przed badaniem należy wypić 2-3 szklanki niegazowanego płynu i nie oddawać moczu
- w przeddzień badania i rano w dniu badania wskazane jest przyjęcie leku odgazowującego (np. Espumisan)
- Badanie USG ginekologiczne oraz badanie USG ciąży do 12. tygodnia – sonda przezpochwowa:
- nie należy przygotowywać się w szczególny sposób, jednak panie, które często mają wzdęcia lub/i zaparcia mogą przyjąć lek odgazowujący (np. Espumisan) w przeddzień badania i rano w dniu badania
- Badanie USG ciąży po 12. tygodniu- sonda przezbrzuszna:
- nie należy przygotowywać się w szczególny sposób
- przed badaniem należy opróżnić pęcherz moczowy
- Badanie USG piersi – sonda liniowa
- nie należy przygotowywać się w szczególny sposób
- panie regularnie miesiączkujące powinny zgłosić się na badanie w pierwszym tygodniu po miesiączce (najlepiej w 2.-3. dniu po miesiączce).
