Dysplazja szyjki macicy, to określenie zmian na szyjce macicy poprzedzających najczęściej rozwój raka szyjki macicy. Chorobę określa się często skrótem CIN (Cervical Intraepithelial Neoplasia). Wyróżnia się trzy stopnie zmian: łagodny, średni i ciężki, oznaczane cyframi rzymskimi od I do III.
Najczęstszą przyczyną dysplazji jest infekcja szyjki macicy wirusem HPV (więcej na temat wirusa HPV: Informacje medyczne – Choroby – Wirus HPV). Innym znanym czynnikiem doprowadzającym do rozwoju dysplazji jest palenie tytoniu. U kobiet palących dochodzi do koncentracji nikotyny i kotyniny w obrębie komórek szyjki macicy, co doprowadzić może do ich uszkodzenia z następowym rozwojem komórek dysplastycznych. Uważa się również, iż niedobory witamin, głównie witamin E i A, mogą spowodować lub ułatwić rozwój dysplazji szyjki macicy. Stwierdzono również, iż u kobiet przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne przez ponad pięć lat łatwiej rozwija się dysplazja szyjki macicy.
Łagodna dysplazja (CIN-I) występuje zwykle jako odpowiedź tkanek szyjki macicy na obecność wirusa HPV. Najczęściej nie jest to stan przednowotworowy w pełnym tego słowa znaczeniu i w części przypadków, głównie u młodych kobiet, ulega samowyleczeniu, jednakże część łagodnych dysplazji przekształca się w zmiany bardziej chorobowo zaawansowane. Z tego powodu zmiana określana jako CIN-I powinna być albo bardzo ściśle obserwowana, albo wyleczona.
Dysplazję średniego i ciężkiego stopnia (CIN-II i CIN-III) należy leczyć, ponieważ w dużym procencie zmiany tego typu przekształcają się w raka szyjki macicy.
Dysplazję szyjki macicy rozpoznaje się oglądając rozmaz komórek szyjki macicy pod mikroskopem. Badanie takie nazywa się badaniem cytologicznym lub rozmazem Papanicolaou (więcej na temat badania cytologicznego: Informacje medyczne – Badania – Badanie cytodiagnostyczne). Każda kobieta powinna przechodzić to badanie nie rzadziej niż co trzy lata, a najlepiej nieco częściej. Obecnie uważa się, iż badanie to należy połączyć z pobraniem wymazu na obecność wirusa HPV, szczególnie w wypadku kobiet po 35. roku życia.
Lokalizację zmian dysplastycznych oraz innych zmian w obrębie szyjki macicy można określić w trakcie badania kolposkopowego.
Metodę leczniczą należy dobrać do stopnia rozwoju zmian chorobowych. Najczęściej stosuje się:
- laseroterapię,
- fotokoagulację,
- krioterapię,
- usunięcie fragmentu lub całej szyjki macicy.
